ยานฉางเอ๋อ-5 (Chang’e 5) ภารกิจประวัติศาสตร์ของจีน ยานอวกาสลำแรกของจีนที่สามารถเดินทางลงจอดบนดวงจันทร์เพื่อเก็บตัวอย่างหินจากดวงจันทร์ก่อนเดินทางกลับโลกได้สำเร็จ ก่อนหน้านี้จีนเคยส่งยานฉางเอ๋อ-3 และฉางเอ๋อ-4 ลงจอดบนดวงจันทร์สำเร็จมาแล้วแต่ยานไม่ได้ถูกวางให้ทำภารกิจเดินทางกลับโลก

ยานฉางเอ๋อ-5 เป็นยานอวกาศสำรวจเก็บตัวอย่างหินดวงจันทร์ (Lunar Sample Return) พัฒนาโดยองค์การบริหารอวกาศแห่งชาติจีน ยานมีส่วนประกอบสำคัญ 4 ส่วนด้วยกัน คือ Ascender ทำหน้าควบคุมการเชื่อมต่อยาน Lander ทำหน้าที่ลงจอดบนดวงจันทร์พร้อมเก็บตัวอย่างหิน Returner ทำหน้าที่นำตัวอย่างหินจากดวงจันทร์เดินทางกลับโลก และ Orbiter ทำหน้าที่เป็นยานบังคับการ

ยานฉางเอ๋อ-5 ยานมีน้ำหนักรวมกันประมาณ 8.2 ตัน สามารถทำภารกิจเดินทางจากโลก โคจรในอวกาศ ลงจอดบนดวงจันทร์ได้ยาวนานถึง 23 วัน 9 ชั่วโมง ยานเดินทางขึ้นสู่อวกาศด้วยจรวด Long March 5 เมื่อวันที่ 23 พฤศจิกายน 2020 บริเวณฐานปล่อยจรวด Wenchang บนเกาะไหหลำ ตอนใต้ของประเทศจีน

หลังเดินทางในอวกาศประมาณ 4 วัน ยานเข้าสู่วงโคจรรอบดวงจันทร์เมื่อวันที่ 28 พฤศจิกายน 2020 ก่อนส่งยานสำรวจลงจอดบนผิวดวงจันทร์เมื่อวันที่ 1 ธันวาคม 2020 บริเวณที่เรียกว่า Mons Rumker ส่วนหนึ่งของบริเวณที่เรียกว่ามหาสมุทรพายุ (Oceanus Procellarum) ขอบด้านตะวันตกด้านใกล้ของดวงจันทร์ บริเวณนี้สหรัฐอเมริกาเคยส่งยาน Apollo 12 พร้อมมนุษย์อวกาศลงจอดมาแล้ว

ภายหลังจากลงจอดบนดวงจันทร์ ยานได้เก็บตัวอย่างหินบนดวงจันทร์ประมาณ 2 กิโลกรัมเพื่อส่งกลับมายังโลก ยานฉางเอ๋อ-5 เดินทางกลับถึงโลกในวันที่ 16 ธันวาคม 2020 โดยลงจอดบริเวณเขตปกครองตนเองมองโกเลียในตอนบนของประเทศจีน นับเป็นความสำเร็จครั้งสำคัญของประเทศจีนและก้าวต่อไปที่จะเกิดขึ้นสำหรับภารกิจส่งมนุษย์อวกาศชาวจีนเดินทางไปดวงจันทร์ในอนาคตอันใกล้

คลิปภาพวิดีโอยาน Chang’e 5

ภาพยาน Chang’e 5 เดินทางกลับโลก

The return capsule of China's Chang'e-5 probe brings back the country's first samples collected from the moon, also the world's freshest lunar samples in over 40 years https://t.co/IXcJ5Nj1dV pic.twitter.com/wBmyOUqofO

— China Xinhua News (@XHNews) December 17, 2020

ภาพการทำงานของภารกิจ Chang’e 5

Timeline of #lunarprobe Chang'e-5 mission:
Nov. 24 — Launched;
Nov. 28 — Entered lunar orbit;
Dec. 1 — Landed on moon;
Dec. 3 — Took off from moon with samples;
Dec. 13 — Entered moon-Earth transfer orbit;
Dec. 17 — Landed on Earth.
For details: https://t.co/ba6rKtffG3 pic.twitter.com/FzWhmW4NlH

— China Xinhua News (@XHNews) December 17, 2020